Pod tym tytułem postaramy się przedstawić kolejno właścicieli Brzezia od czasów najdawniejszych do czasów najnowszych, których można spotkać w dostępnych opracowaniach historycznych różnych autorów a dotyczących naszej miejscowości. Wykaz taki pozwoli nam uzupełnić naszą przeszłość historyczną przy studiowaniu różnorodnych źródeł historycznych, gdy napotkamy w treści związane z Brzeziem nazwiska:
–1223 Brzezie pisane jako Breza zostało wymienione jako uposażenie kościoła Zbawiciela w Rybniku, który to kościół został wybudowany na potrzeby klasztoru żeńskiego Cystersek. Klasztor założony został w roku 1200.
–1245 Breza jako własność przeniesionego z Rybnika klasztoru Cystersek do Czarnowąsów pod Opolem.
–1290 Książe Przemysław daruje obszar lasu w Brzeziu na rzecz miasta Raciborza o wielkości 780 mórg. Od momentu założenia miasta pojawia się również miasto – jako właściciel fragmentów wsi Brzezie.
–1313 Rycerz Sandko (Sadko) z Brzezia
–1354 Tomasz von Bresa
–1383 Hensel von Reichenwalde odsprzedaje Brzezie Stanisławowi von Breza.
–1420 Piotr (Peschke) z Brzezia wymieniony, że przekazał połowę swego majątku w Brzeziu swemu synowi Piotrusiowi (Petrassin).
-1456 Mikołaj Pirnozek z Brzezia.
–1472 Maciej z Brzezia.
–1482 Wojtek syn Macieja z Brzezia.
–1499 Ród rycerski Jana Tracha z Brzezia noszący w lini bocznej nazwę Burkau.
–1501 Wymieniani są Jan i Piotr T rachowie z Brzezia. Jan i Piotr sprzedają Folwark w Brzeziu Klasztorowi Panien Dominikanek w Raciborzu.
• 1518 Jan Trach otrzymuje na własność od Księcia Walentego część Brzezia w postaci folwarku, co daje jego następcom prawo do dziedziczenia tej części Brzezia.
-Siostra Jadwiga – po śmierci brata Jana Tracha.
-Siostrzeńcy i bratankowie rodem z Bludowic pod Cieszynem przyjmują przydomek Bludowskich.
Prawdopodobnie mąż Jadwigi Melchior
Bludowski oraz ich dzieci Jan z Dolnych
Bludowic, Paweł z Górnych Bludowic i córki Małgorzata i Katarzyna.
-Książe Jan daruje w tym okresie jeziorko w Brzeziu Janowi von Czapla
–1561 Żona Reisewitza Dorota, córka Jana von Ziemicki.
–1567 Spadkobiercy po Janie Trachu sprzedają Brzezie Kasprowi Wiskota z Wodnika w Tworkowie.
–1568 Jan Pawłowski z Pawłowic kupuje posiadłość w Brzeziu by w tym samym dniu ją sprzedać Janowi Reisewitz z Kędzierzyna.
–1575 Hynko Piotr Wiecza nabywa część państwa Raciborskiego razem z częścią folwarku w Brzeziu.
–1598 Umiera Jan Reisewitz senior, a spadkobiercą zostaje syn Jan Reisewitz.
-1604 Jan Reisewitz junior potwierdza własność w Brzeziu stosownym dokumentem i żeni się z Katarzyną Ros von Grabowi.
-1629 Drugi ożenek Jana Reisewitz z Anną Klema z Ligoty Małej.
–1658 Miasto Racibórz kupuje część majątku, który był w posiadaniu Jana Reisewitza seniora.
-1658 Ferdynand Leopold von Oppersdorff jest właścicielem Brzezia i wymienia się: majątek Brzezie, posiadłość rycerską, folwark, siedzibę w Raciborzu oraz sądownictwo.
–1681 Jan Bernard Oppersdorff syn Ferdynanda Leopolda.
•1683 Julianna KonstanzavonWengerska z domu hrabina Herberstein, krewna żony Jana Bernarda Oppersdorff.
• 1683 Pojawia się zarządca Brzezia Paweł Wassina.
-1720 Ogłoszono upadłość Jana Bernarda Oppersdorffa.
–1727 Licytacja majątku po Oppersdorffach. Majątek przejmuje miasto Racibórz i od tego okresu Brzezie jako całość przynależy do miasta. W tym czasie wymienia się: majątek z warzelnią piwa, siedziba rycerska, folwark wsi oraz Jagielnia, uprawnienia do wódki (Palarnia), uprawnienia do wyszynku, młyny, stawy, lasy i zarośla, sądownictwo wyższe i niższe oraz Pogwizdów jako osiedle poddanych dominium Zamku w Raciborzu.
OD ROKU 1727 W BRZEZIU
POJĄWIAJĄ SIĘ TYLKO DZIERŻĄWCY
I zarządzający:
–1747 Jerzy Hanusek
–1751-1760 Fryderyk Kohler, kierownik szkoły oraz Jan Ernest Sander.
–1795-1804 Właściciel w Wilchwach Karol Krause oraz jego córka Julianna zamężna za Franciszka Renera z Szonowic.
–1804-1847 Antoni Pawerra /Poweria/. W tym okresie w Brzeziu przebywa urzędnik kameralny Jan Miketta. Na ten okres przypada również data zniesienia pańszczyzny w Brzeziu 1824 (w Lubomi 1830r).
–1842-1850 Pułkownik von Konig.
–1850-1861 Rudolf Miketta z Rakowa.
1861 Bauer z Ujazd.
-Antoni Gerłach ze Strzybnika.
1879 Paweł Sobczyk
-Początek XIX wieku – Bracia Lukas-Łukasz
-obok istniejącej karczmy zakładają fabrykę dachówek, którą dwa lata później nabywa kupiec Hergesell.
-1830-1840 Doms buduje młyn na Lukasynie
–1875/1874/Teodor Pyrkosz kupuje młyn wodny, który ulega dewastacji /1867 ?/ i zakłada fabrykę “CERES”.
-1921 Teofil Żurek na miejscu dawnego młyna i olejarni buduje garbarnię.
Z ostatnich przytoczonych właścicieli wnioskujemy, iż chodzi o posiadaczy fragmentów Brzezia, zaś całość wsi zarządzana jest przez istniejącą już administrację, o czym informują nas przechowane stare dokumenty, na których znajdujemy nazwiska funkcjonujących urzędników oraz pieczęcie tych urzędów, (jeden z takich dokumentów nosi datę 17 stycznia 1790 roku i jest w posiadaniu pana Józefa Trompety). Z historii pamiętamy, iż za postępowego władcę uważano tego, który zakładał miasta, uczelnie, budował kościoły, zakładał klasztory itd. Prawdopodobnie miasto Racibórz zostało założone między 1211-1217 r. (brak dokumentu lokacyjnego miasta) i odtąd pojawia się nowa własność miejska, którą również napotykamy przy właścicielach Brzezia, a która funkcjonuje do dziś w obiegu jako własność magistracka. Podobnie w Brzeziu spotykamy własność kościelną -farskie, dworu – dworkie, klasztoru, szkoły itp. O administracji Brzezia postaramy się napisać w kolejnych numerach naszego pisma.